Badania konstrukcji - definicje

Ocena stanu technicznego konstrukcji

Ocena stanu technicznego może dotyczyć fragmentu lub całego budynku oraz może mieć formę opinii technicznej, oceny technicznej, orzeczenia technicznego lub ekspertyzy technicznej

Opinia techniczna jest zwykle wydawana przez fachowca na podstawie oględzin obiektu budowlanego i po ewentualnym przestudiowaniu dostępnej dokumentacji.
Opinia techniczna dotyczy określonych rozwiązań projektowych, zdarzeń lub zjawisk z procesu projektowania, realizacji lub użytkowania. Może zawierać również osąd rozwiązań materiałowych, a także nakładów finansowych.  

Ocena techniczna dotyczy określonych zdarzeń, zjawisk lub procesów bez podawania ich przyczyn, ale z oceną zagrożeń i stanu konstrukcji lub całego obiektu. 

Orzeczenie techniczne zawiera ocenę rozwiązań technicznych, zjawisk i zdarzeń zachodzących w procesie projektowania, realizacji oraz użytkowania obiektu budowlanego. Może również obejmować ocenę poszczególnych elementów konstrukcyjnych elementów ogólnobudowlanych, ocenę rozwiązań technologicznych i materiałowych, a także ocenę nakładów finansowych.
W przypadku wystąpienia niekorzystnych zdarzeń lub zjawisk, określa przyczyny ich powstania oraz formułuje ocenę końcową. Orzeczenie techniczne wykonuje instytucja lub osoba uprawniona. 

Ekspertyza techniczna zawiera dokumentację i ocenę zjawisk procesów zdarzeń i procesów zachodzących w czasie realizacji lub użytkowania obiektu budowlanego. Obejmuje ona na ogół inwentaryzację uszkodzeń elementów konstrukcyjnych i elementów ogólnobudowlanych, badania podłoża gruntowego, badania wbudowanych materiałów. Zawiera także analizę statyczną elementów i ustroju konstrukcyjnego, ocenę rozwiązań technologicznych w poszczególnych fazach realizacji obiektu, określa i podaje główne przyczyny uszkodzeń, proponuje zalecenia i wariantowe sposoby wzmocnienia uszkodzonych elementów budynku oraz formułuje wnioski końcowe i zalecenia. Ekspertyza powinna być wykonywana przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia budowlane lub przez rzeczoznawcę budowlanego o odpowiedniej specjalności.

 Definicje stopnia zużycia obiektu

  • USTERKA to tyle, co niedokładność, defekt w wykonaniu przedmiotu technicznego, rozbieżność pomiędzy stanem zamierzonym a rzeczywistym
  • WADA to błąd, niewłaściwość, nieprawidłowość, rozbieżność między stanem pożądanym z obiektywnego punktu widzenia a stanem rzeczywistym
  • USZKODZENIE jest to zmiana mechaniczna, fizyczna i chemiczna a w konsekwencji zmiana postaciowa i strukturalna w elemencie konstrukcyjnym obiektu, niepowodująca istotnego zakłócenia jego użytkowana i nie stanowiąca w momencie jej stwierdzenia niebezpieczeństwa dla wytrzymałości, stateczności i sztywności konstrukcji
  • AWARIA jest to uszkodzenie elementu lub elementów konstrukcji powodujące zaburzenia w eksploatacji obiektu, które może stanowić niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia ludzkiego
  • KATASTROFA to nagłe zniszczenie konstrukcji uniemożliwiające dalsze jej użytkowanie

Podział rys

  • Mikrorysy – rysy o szerokości rozwarcia do 0,2 mm, najczęściej nieregularne siatki rys skurczowych
  • Rysa - widoczna na elemencie nieciągłość o niewielkiej zwykle długości i rozwartości do 0,3÷1 mm.
  • Pęknięcie - deformacja o znacznej długości (np. przez całą długość ściany) zwykle dzieląca element na oddzielne części (na przestrzał), do 1 mm.
  • Szczelina - rysa lub pęknięcie o znacznej szerokości zwykle więcej niż 0,5÷1 mm.

 Skala uszkodzeń przy ocenie wizualnej konstrukcji (autor: dr inż. Wit Derkowski )

  • O - pomijalne. Brak widocznych rys lub pojedyncze włosowate rysy na tynkach
  • 1 - bardzo małe. Drobne rysy w ścianach zewnętrznych, głównie przy otworach okiennych i drzwiowych, widoczne przy dokładnych oględzinach. Pojedyncze zarysowania ścian działowych. Drobne uszkodzenia elewacji
  • 2 - małe. Wyraźne (do 0,5 mm) pojedyncze rysy w ścianach zewnętrznych (głównie w pasach międzyokiennych), niewidoczne od wewnątrz. Pojedyncze zarysowania ścian nośnych przy otworach okiennych i drzwiowych. Nieliczne zarysowania stropów wzdłuż belek. Spękania ścian działowych.
  • 3 - średnie. Spękania ścian nośnych o rozwarciu do
    1 mm, o długości nie przekraczającej jednej kondygnacji. Zarysowania stropów wzdłuż belek (do 1 mm), występujące na większości kondygnacji. Liczne spękania
    i wydzielanie się ścian działowych i wypełniających (o rozwarciu >1 mm), powtarzające się na kilku kondygnacjach.
  • 4 - poważne. Spękania ścian nośnych o rozwarciu
    1-5 mm. Spękania ścian zewnętrznych przy otworach okiennych i drzwiowych, o rozwarciu >1 mm, przechodzące przez całą grubość ściany. Spękania ścian >1 mm o długości większej niż jedna kondygnacja. Zarysowania stropów wzdłuż belek, powtarzające się w pionie, o rozwarciu 1-5 mm. Zarysowania stropów prostopadłe do belek.
  • 5 - bardzo poważne. Spękania ścian nośnych o rozwarciu >5 mm, zwłaszcza przechodzące przez kilka kondygnacji. Spękania stropów o rozwarciu >5 mm.

Skala ocen stanu konstrukcji

  • Stan zadowalający (ocena 5/5) - elementy w bardzo dobrym stanie technicznym nie wykazują zanieczyszczeń, zarysowań, nadmiernych ugięć i śladów korozji
  • Stan dobry (ocena 4/5) - elementy wykazują zanieczyszczenia lub pierwsze objawy uszkodzeń pogarszające wygląd estetyczny np. niewielkie zarysowania, nieznaczne ugięcia oraz objawy korozji powierzchniowej, pojedyncze plamy i wykwity na tynkach, graffiti
    • nie występuje konieczność przeprowadzenia napraw i prac zabezpieczających
    • spełnione stany graniczne nośności (SGN) i użytkowalności (SGU)
  • Stan dostateczny (ocena 3/5) - elementy uległy znacznej korozji, wykazują objawy znacznych ugięć, uszkodzenia np. przecieki przez poszycie, odpadanie tynków
    • wymagane jest podjęcie prac naprawczych i zabezpieczających
    • nadal są spełnione stany graniczne nośności i użytkowalności
  • Stan przedawaryjny (ocena 2/5) - elementy w złym stanie technicznym, wykazują nadmierne ugięcia i zarysowania oraz znaczne ubytki, świadczące o przekroczeniu stanu granicznego użytkowalności
    • wymagane jest wprowadzenie ograniczenia w sposobie użytkowania, zastosowanie podparć tymczasowych, odciążenie konstrukcji
    • wymagane jest przeprowadzenie ekspertyzy technicznej w trybie pilnym
    • elementy konstrukcyjne do remontu, wzmocnienia, przebudowy lub wymiany
  • Stan awaryjny (ocena 1/5) - elementy wykazują trwałe uszkodzenia i silne zarysowania, pęknięcia, miejscową utratę stateczności
    • wymagane jest wyłączenie uszkodzonych elementów lub całej konstrukcji z eksploatacji
    • wymagane jest przeprowadzenie ekspertyzy technicznej w trybie pilnym
    • elementy konstrukcyjne do remontu, wzmocnienia, przebudowy lub wymiany
  • Katastrofa budowlana - niezamierzone gwałtowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego części, także konstrukcyjnych elementów rusztowań, elementów urządzeń formujących, ścianek szczelnych i obudowy wykopu

 

Ogólny podział badań konstrukcji budowlanych

Badania konstrukcji budowlanych dzieli się na grupy umożliwiające ocenę ich poszczególnych parametrów fizyko – chemicznych, geometrii, zasięgu degradacji i skażenia substancjami szkodliwymi, właściwości ochronnych betonu względem zbrojenia oraz określenie rodzaju i zasięgu wad wewnętrznych:

  • Jakość i wytrzymałość materiałów - m.in. jednorodność, wytrzymałość na ściskanie, przyczepność, wodoszczelność
  • Geometria i elementy uzbrojenia w konstrukcji - lokalizacja elementów i wolnych przestrzeni w konstrukcji oraz pomiar grubości elementów betonowych dostępnych z jednej strony
  • Defektoskopia konstrukcji - wykrywanie wad wewnętrznych w konstrukcjach z betonu zbrojonego
  • Korozja betonu i zbrojenia - badania podstawowe oraz metody zaawansowane wykrywania obszarów aktywnej korozji zbrojenia w konstrukcjach betonowych
Dodatkowe kryteria podziału badań konstrukcji budowlanych:
  • badania laboratoryjne oraz badania polowe (łac. in-situ, ang. on-site) wykonywane bezpośrednio na obiekcie; w warunkach laboratoryjnych można badać specjalnie przygotowane próbki w zasymulowanych warunkach, przy zastosowaniu bardzo precyzyjnych „stacjonarnych” zestawów pomiarowych; badania in-situ dostarczają natomiast informacji na temat rzeczywistych parametrów konstrukcji oraz jaki wpływ na nią ma otaczające środowisko i warunki eksploatacyjne;
  • badania podstawowe oraz badania zaawansowane – do grupy badań podstawowych zalicza się zwykle badania wykonywane rutynowo, w ramach kontroli okresowych, wyniki których są łatwe do zinterpretowania; badania zaawansowane wymagają natomiast zwykle specjalistycznej wiedzy i przeszkolenia z zakresu obsługi przyrządu oraz interpretacji wyników pomiarowych;
  • badania niszczące, badania semi-niszczące oraz badania nieniszczące (badania NDT – ang. Nondestructive Testing) – wykonanie badań niszczących (inwazyjnych, destrukcyjnych) wiąże się zwykle z uszkodzeniem struktury lub powierzchni konstrukcji, a w efekcie badania uzyskuje się bezpośrednią wartość wymaganego parametru – dla przykładu do badań niszczących należy pomiar wytrzymałości betonu na ściskanie na podstawie próbek rdzeniowych wyciętych z konstrukcji, a następnie ściśniętych w maszynie wytrzymałościowej. Należy zaznaczyć, że niewłaściwe rozplanowanie miejsc wycięcia próbek może doprowadzić do osłabienia elementu lub całej konstrukcji. Badania nieniszczące (bezinwazyjne, NDT) w ogóle lub w bardzo nieznacznym stopniu (semi-niszczące) uszkadzają badany element i na ogół umożliwiają szybkie zdiagnozowanie dużych fragmentów konstrukcji. W trakcie badania analizie podlega jednak zwykle parametr skojarzony z wymaganym parametrem, co wymaga większych umiejętności z zakresu badanego zagadnienia i weryfikacji wyników badań jedną z uznanych metod niszczących;
  • badania defektoskopowe jest to dział badań nieniszczących zmierzających do wykrycia nieciągłości materiału; wykrywane są wady materiału takie jak: pustki, pęknięcia, rozwarstwienia, szczeliny, wtrącenia, ubytki korozyjne itp.
  • pomiary kontrolne oraz badania odbiorowe - w swej historii obiekt budowlany przechodzi wielorakie badania - w trakcie budowy elementy obiektu poddawane są pomiarom kontrolnym, a po ich wybudowaniu badaniom odbiorowym; w trakcie eksploatacji obiektu wykonywane są przeglądy okresowe połączone zwykle z badaniami podstawowymi, a w przypadku stwierdzenia istotnych nieprawidłowości zleca się ich ekspertyzę, która może wymagać zastosowania badań zaawansowanych; przed przystąpieniem do remontu przeprowadza się badania i pomiary ustalające rzeczywiste parametry konstrukcji, stopień i zasięg degradacji oraz możliwość wykonania i zakres wymaganych napraw, w trakcie remontu wykonuje się natomiast pomiary kontrolne przygotowanego pod naprawy podłoża betonowego oraz badania odbiorowe wykonanych napraw i zabezpieczeń powierzchniowych takich jak powłoki czy hydroizolacje.
Ta strona korzysta z plików cookies zgodnie z ustawieniami twojej przeglądarki Rozumiem